In menig executive overleg heb ik het zien gebeuren: Zorgbestuurders, HR-directeuren en teamleiders die zoeken naar balans tussen het stimuleren van zelfleiderschap en het managen van operationele realiteit. Want ja, zelfleiderschap is belangrijk.
Autonomie en zeggenschap zijn zelfs wettelijk verankerd in de zorg. Professionals willen regie over hun eigen werk, over hun tempo, over hun vakmanschap. Terecht – daar ligt de sleutel tot duurzame inzetbaarheid.
Maar dan komt de werkelijkheid binnen.
Personele krapte. Hoog verzuim. Vergrijzing. Toenemende complexiteit van zorgvragen. En de druk die dat geeft, raakt niet alleen de werkvloer. Ook op bestuurlijk niveau ontstaat spanning: Moeten we sturen? Of vertrouwen op zelforganiserend vermogen?
Het is precies dit spanningsveld waar ik als executive coach leiders begeleid. Omdat deze vraag zelden zwart-wit is. En omdat leiderschap niet zit in het kiezen van óf ruimte, óf regie – maar in het bewust balanceren daartussen.
Zelfleiderschap vraagt om sturing
Zelfleiderschap klinkt aantrekkelijk: medewerkers die vanuit intrinsieke motivatie verantwoordelijkheid nemen. Maar dat lukt alleen als de randvoorwaarden kloppen.
→ Heldere kaders.
→ Weten waar ieders speelruimte ligt.
→ Expliciete teamafspraken.
→ En een cultuur waarin verschillen erkend worden.
Want niet iedereen floreert bij maximale autonomie. Voor sommigen betekent ‘alle vrijheid’ vooral stress en onduidelijkheid. En dan wordt autonomie een risico in plaats van een kracht.
Daar ligt dus een leiderschapstaak: niet loslaten, maar afgestemd sturen. Wie heeft wát nodig? Welke vorm van leiderschap versterkt het team écht?
De essentie: gedeeld leiderschap en maatwerk
Goed functionerende zelfsturende teams hebben één ding gemeen:
Er is stevig nagedacht over wie wat doet, wie welke rol vervult, en wie de onderstroom blijft volgen.
Dat vraagt van executive leiders een andere vorm van sturen:
-
Niet centraal regelen, maar wél helder kaderen
-
Niet alles beslissen, maar wél bewaken of het loopt
-
Niet sturen op scholing alleen, maar investeren in maatwerkgesprekken over werkplezier en motivatie
-
En vooral: ruimte geven voor onderlinge reflectie, het gesprek over grenzen, over draagkracht en over werkelijke drijfveren
Zelfleiderschap werkt niet zonder gedeeld leiderschap. En gedeeld leiderschap vraagt om leiders die durven loslaten én dichtbij blijven.
Hoe dan?
In mijn werk met executive leiders bouwen we aan die balans. We onderzoeken wat het betekent om regie te nemen zónder ruimte te verstikken. Hoe je structuur biedt zonder star te worden. En hoe je blijft leiden in tijden van druk – niet ondanks, maar dankzij verbinding met wat mensen werkelijk beweegt. Dat is geen kant-en-klaar recept.
Maar wel een oefening die het verschil maakt – voor medewerkers én voor de organisatie als geheel.
Ook worstel je met dit spanningsveld?
Laten we samen onderzoeken waar jouw leiderschap het verschil kan maken – in je directieteam, je zorgorganisatie, of in het versterken van een cultuur waarin ruimte en verantwoordelijkheid hand in hand gaan.
📩 Neem contact op via info@mariannedewinter.nl of stuur me een bericht op LinkedIn. Ik kijk er naar uit.
